CHARAKTERYSTYKA, POCHODZENIE, WALORY, OCHRONA PRAWNA
Twierdza Osowiec - rosyjska twierdza z drugiej połowy XIX wieku, znajdująca się na bagnach w zwężeniu doliny Biebrzy, Wybudowana dla ochrony zachodnich granic Cesarstwa Rosyjskiego jako tzw. twierdza zaporowa, składała się z 4 obiektów fortecznych. Rdzeń twierdzy stanowił fort "Centralny", pozostałe zaś ["Zarzeczny", "Szwedzki" i "Nowy"] miały za zadanie blokadę dostępu do cytadeli.
Zmodernizowana z początkiem XX wieku, wzbogaciła się o dzieła obronne m.in. na prawym brzegu rzeki. Po zakończeniu prac modernizacyjnych Twierdza Osowiec stanowiła prototyp współczesnego rejonu umocnionego, oraz przykład skutecznego połączenia elementów fortyfikacji stałej i polowej. W czasie I wojny światowej wszelkie próby zdobycia jej przez Niemców skończyły się fiaskiem. W związku z ogólną sytuacją na froncie, dowództwo rosyjskie rozkazało wycofać wojska na nową rubież obrony. Załoga, po ponad 6 miesiącach walki opuściła forty, przed ewakuacją wysadzając część budowli [prawie w całości "Zarzeczny"]. W 1919 roku twierdzę przejęło Wojsko Polskie wykorzystując ją m. in. jako siedzibę Centralnej Szkoły Podoficerskiej Korpusu Ochrony Pogranicza. W okresie międzywojennym część budowli Twierdzy Osowiec była modernizowana. Wzniesiono również szereg nowych schronów o konstrukcji żelbetowej. W kampanii wrześniowej nie odegrała żadnej roli. Przez Wojsko Polskie obsadzona została powtórnie w 1953 roku. W najlepszym stanie zachowania są fort "Centralny" i "Szwedzki".
W 1998 roku Twierdza Osowiec została wpisana do rejestru zabytków
Również w 1998 roku Osowieckie Towarzystwo Fortyfikacyjne otwarło Muzeum Twierdzy Osowiec i przygotowało do zwiedzania trasę historyczno-przyrodniczą, obejmującą zwiedzanie części "naziemnej" twierdzy oraz jej tajemniczych podziemi.

ORGANIZATOR ZWIEDZANIA
Osowieckie Towarzystwo Fortyfikacyjne
19-110 Goniądz
Nr domu 31 lokal 16
Osowiec - Twierdza
tel. +48 600 941 954
http://twierdza.goniadz.org.pl/

DOSTĘPNOŚĆ OBIEKTU DLA TURYSTÓW
Zwiedzanie Twierdzy i Muzeum: w każdy dzień tygodnia od godz. 10.00 do 15.30.
Zalecana wcześniejsza rezerwacja telefoniczna
W sezonie letnim (lipiec - sierpień) oraz w tzw. "długie weekendy" zawsze spotkacie przed bramą jednostki jakiegoś przewodnika. Jeśli go tam nie będzie, znaczy to, że wszyscy są na trasie i któryś zaraz z niej zejdzie.
Zwiedzanie z przewodnikiem
Trasa i czas zwiedzania do uzgodnienia
Minimalny czas zwiedzania - ok. 2 godzin
Zalecane wygodne, sportowe obuwie i cieplejsze okrycie latem.