Ciechocinek uzdrawia potężnie

Perła uzdrowisk w Polsce to oczywiście Ciechocinek, założony w 1836 roku, z tężniami wzniesionymi w połowie XIX wieku. W Ciechocinku eklektyczna, kurortowa zabudowa w otoczeniu parku zdrojowego każdemu doda sił. Uzdrowisko Ciechocinek słynie też z produkcji wód mineralnych: Krystynka i Ciechocinka oraz napojów smakowych i soli jadalnej na bazie naturalnych surowców zdrojowych.

Historia uzdrowiska sięga prawdopodobnie VIII lub IX wieku. Zakłada się, że właśnie wtedy na terenach obecnego Ciechocinka powstała prasłowiańska osada Słońsk. W późniejszych wiekach, już w czasie istnienia państwowości polskiej, w Słońsku powstały warzelnie soli. Osada została prawdopodobnie zniszczona przez powódź w XIII wieku. Mała mieścina Ciechocinek, zlokalizowana w bezpośrednim sąsiedztwie, zaczęła rozkwitać na przełomie XVI i XVII wieku wraz z napływem niderlandzkich osadników. Duże źródła solanki odkryto tuż po I zaborze Polski – poszukiwania nowych złóż rozpoczęto po zagarnięciu przez Austrię żup solnych w Wieliczce i Bochni. Pierwsze dwie tężnie powstały w latach 1824-29, w czasie, gdy Ciechocinek wchodził w skład Królestwa Polskiego. W 1830 roku w Ciechocinku powstała pierwsza warzelnia, aczkolwiek w jej uruchomieniu przeszkodził wybuch powstania. Sześć lat później miejscowe solanki zaczęto wykorzystywać w celach leczniczych, do miejscowości przybyli pierwsi kuracjusze i tak zrodziło się uzdrowisko Ciechocinek. Pod koniec XIX wieku uzdrowisko stało się największą i najmodniejszą tego typu miejscowością w Polsce.

W mieście praktycznie nie ma przemysłu, znajdują się tu m.in. szpitale uzdrowiskowe, sanatoria, prewentorium, ośrodki wypoczynkowe (wczasowo-turystyczne), zakłady przyrodolecznicze, pijalnia wód mineralnych, hotele, restauracje, warzelnia soli. Część uzdrowiskowa bogata jest w zieleń parków, skwerów, kwietników i dywanów kwiatowych. Co roku przyjeżdża wielu kuracjuszy i turystów. Podstawą rozwoju są wody lecznicze: chlorkowo-sodowe, bromkowe, jodkowe, żelaziste, borowe, które pochodzą z licznych na tym terenie źródeł solankowych.

W północnej części uzdrowiska znajduje się Park Zdrojowy, założony w 1875 – 1876 roku w stylu krajobrazowym z licznymi gatunkami drzew i krzewów (także egzotycznymi) jego projektantem i twórcą był Hipolit Cybulski. W parku rosną m.in. kłęk kanadyjski, korkowiec amurski, miłorząb dwuklapowy. Ciechocinek posiada również oryginalny rezerwat florystyczny – stanowisko słonorośli (m.in. soliród zielny, mlecznik nadmorski, aster solny) ujęte od 1962 roku w 1,88 ha rezerwatu Ciechocinek w pobliżu tężni III. Centrum Ciechocinka upiększa naturalne inhalatorium fontanna „Grzybek”. Wodotrysk kryje głęboki na 414 metrów odwiert solanki, z którego woda pompowana jest do ustawionych w podkowę tężni. Tryskająca woda fontanny wzbogaca powietrze w działające leczniczo cząsteczki jodu.

W Ciechocinku, w czasach II Rzeczypospolitej, miał rezydencję prezydent Ignacy Mościcki, a w XIX wieku była warzelnia soli. Dziś w zabytkowym budynku warzelni otwarto fitness-club. Ale nie taki zwykły, dzisiejszy ze sztangami i stacjonarnym rowerkiem. W ciechocińskim fitness-clubie są aparaty do gimnastyki z początku XX stulecia.

Uzdrowisko nizinne Ciechocinek oferuje kuracjuszom bardzo łagodny klimat, dlatego polecane jest w szczególności dla osób, które są wrażliwe na zmiany pogody i mają problemy z aklimatyzacją w nowym miejscu. Lokalny klimat uzdrowiska charakteryzuje się wysoką przeciętną temperaturą w ciągu roku (7,9 stopni Celsjusza), stosunkowo dużym nasłonecznieniem (prawie 1500 godzin w skali roku), niewielką sumą opadów, niewielką wilgotnością i słabymi wiatrami. Dni z tak zwanym komfortem klimatycznym stanowią 41% wszystkich dni w ciągu roku.

Jest jednym z najsłynniejszych polskich uzdrowisk, leży między Toruniem a Włocławkiem na terenie Kujaw, niedaleko tras wiodących na północ i południe Polski, w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie aleksandrowskim. W odległości 2 km od miasta biegnie droga krajowa nr 91, która prowadzi przez województwa: pomorskie, kujawsko-pomorskie, łódzkie i śląskie, nazywana „starą jedynką”, łącząca Gdańsk z Częstochową. Miejscowość posiada też dogodny dojazd do autostrady A1 (węzeł nr 13 Ciechocinek). Centrum miasta Ciechocinka rozbudowało się w obrębie pasa piaszczystych wzniesień wydmowych sięgających 55 m n.p.m. Miasto liczy ok. 10 tysięcy mieszkańców i zajmuje powierzchnię 15,26 km kw.

Profil leczniczy uzdrowiska i jego właściwości lecznicze

Naturalnym bogactwem Ciechocinka są obfite złoża solanek, wykorzystywanych do celów pitnych, kąpieli leczniczych oraz inhalacji i irygacji. Mikroklimat przy tężniach jest bogaty w cząsteczki jodu, bromu i ozonu, co znakomicie wpływa na drogi oddechowe, ma działanie bakteriobójcze, reguluje ciśnienie krwi, a także pozytywnie oddziałuje na chorych z zaburzeniami tarczycy.
Profil leczniczy obejmuje choroby: ortopedyczno-urazowe, układu nerwowego, reumatologiczne, kardiologiczne i nadciśnienie, naczyń obwodowych, górnych dróg oddechowych, cukrzycę, otyłość, osteoporozę, choroby kobiece.

W celach leczniczych stosuje się wiele zabiegów m.in. kąpiele solankowe, jodobromowe, siarkowe, zawijania borowinowe, balneoterapie (fizykoterapia, inhalacja, irygacja, klimatoterapia, kuracja pitna), gimnastykę i masaże. Siłą sanatoriów Ciechocinka, jak i całego miasta są złoża solanek cieplniczych, bogate w chlorek sodu, wapń, magnez, żelazo, jod, brom i wolny siarkowodór. Mają one temperaturę od 8 do 37 stopni Celsjusza, a stopień ich zasolenia waha się od 0,19 do 6,43 procent. Pierwszą solankę odwiercono w Ciechocinku w 1841 roku, a do dzisiaj odwiertów wykonano 19. Ciechocińska solanka ma dobroczynne właściwości dla skóry, kości i organów wewnętrznych. Polecana jest nawet dzieciom, zwłaszcza tym cierpiącym na częste i przewlekłe infekcje dróg oddechowych.

Walory i atrakcje turystyczne uzdrowiska oraz jego najbliższych okolic

Odpoczywając w uzdrowisku Ciechocinek, warto zobaczyć atrakcje, które oferuje miasto. Do nich należą m.in.:

• Ciechocińskie tężnie – to unikatowe i zarazem największe w Europie drewniane konstrukcje służące do zwiększania stężenia soli w solance. Zostały zaprojektowane w XIX wieku przez inżyniera Jakuba Graffa, profesora Akademii Górniczej w Kielcach. Stanowią jeden z elementów ciągu technologicznego służącego do produkcji ciechocińskiej soli spożywczej. Trzy tężnie o łącznej długości 1742,3 m i wysokości niemalże 16 m to również naturalne inhalatorium z bogatym w jod mikroklimatem;
• „Grzybek” – to nie tylko najpopularniejsza fontanna w uzdrowisku, ale przede wszystkim pierwsze ogniwo ciągu technologicznego służącego do produkcji ciechocińskiej soli spożywczej. Ta efektowna obudowa głębokiego na blisko 415 m odwiertu solanki została zaprojektowana w 1926 roku przez architekta Jerzego Raczyńskiego. Źródło nr 11 popularnie zwane „Grzybkiem” jest czynne od roku 1911 . To właśnie stąd solanka doprowadzana jest rurociągiem do pobliskich tężni;
• Warzelnia soli – to miejsce gotowania i stężania solanki w płaskich naczyniach zwanych panwiami. To również ostatni etap ciągu technologicznego wytwarzania ciechocińskiej soli spożywczej. Ten wyjątkowym w skali kraju, a nawet świata zabytek techniki z XIX wieku powstał dzięki staraniom ziemianina Konstantego Leona Wolickiego. Od blisko dwóch wieków do warzenia soli służą tu te same proste narzędzia, a prace związane z wytwarzaniem nadal wykonywane są ręcznie przez pracowników zwanych ,,warzelnikami”. W części nie wykorzystywanej do produkcji soli znajduje się muzeum, w którym zgromadzono wiele eksponatów związanych z warzelnictwem, jak i działalnością uzdrowiskową Ciechocinka np. dawne aparaty do gimnastyki leczniczej z początku XX wieku;
• Park tężniowy, którego początki sięgają roku 1875, jednak ostatecznie został zagospodarowany w latach 1907-1908 według koncepcji Franciszka Szaniora. Przy wejściu do parku znajduje się słynny zegar kwiatowy, będący dziełem Zygmunta Hellwiga, zaś w samym jego sercu pomnik Stanisława Staszica – wybitnego przedstawiciela polskiego oświecenia. Jego popiersie wykonane z brązu odsłonięto w 1961 roku, w 125. rocznicę założenia uzdrowiska. Park rozciąga się wzdłuż tężni nr 1;
• Park zdrojowy, najpiękniejszy i najstarszy park w uzdrowisku, liczący ponad 16 ha. Utworzony został w latach 1872-1875 według projektu florysty Hipolita Cybulskiego. W parku tym znajdziemy nie tylko bogatą roślinność z rzadkimi okazami drzew i krzewów, ale i charakterystyczne dla Ciechocinka obiekty drewniane – zaprojektowaną w stylu zakopiańskim Muszlę Koncertową czy Pijalnię Wód Mineralnych. Dodatkową ozdobą parku są niewątpliwie liczne fontanny oraz pomnik przyrody – dąb szypułkowy ,,Konstanty” o wysokości ponad 22 m i obwodzie 547 cm;
• Neogotycki kościół św. Piotr i Pawła z lat 90. XIX wieku;
• Cerkiew pod wezwaniem Michała Archanioła z 1894 roku.

Dla kuracjuszy, turystów i mieszkańców, którzy lubią aktywne spacery połączone ze zwiedzaniem, Przedsiębiorstwo Uzdrowisko Ciechocinek S.A. przygotowało ciekawą atrakcję – Szlak Solankowy, który łączy obiekty tak, by poza około 4-kilometrowym spacerem było gdzie wypocząć, ale też poznać dzieje zagospodarowania złóż solankowych i wykorzystania ich do celów leczniczych.