Wieża ciśnień w Świętochłowicach

Rewolucja przemysłowa Dziewiętnaste stulecie to czas narodzin nowoczesnych systemów wodociągowo-kanalizacyjnych. Zmiany wymogła rewolucja przemysłowa. Wraz z nią rozwinęły się olbrzymie ośrodki miejskie, gromadzące niejednokrotnie kilkudziesięcio- a nawet kilkusettysięczne społeczności mieszkańców. Dotychczasowe systemy zaopatrzenia w wodę nie mogły zaspokoić nawet najpilniejszych potrzeb. Wkrótce wynalazcy dostarczyli inżynierom nowe technologie i materiały. Zastosowanie znalazły beton i żelbet, zawór kulowy, nowe techniki uszczelniania, rury bez szwu, pompy odśrodkowe, maszyny zasilane prądem elektrycznym. Dzięki wynalazkom rozpoczęło się przeobrażanie miast. W ich krajobrazie pojawiły się stacje wodociągowe i efektowne wieże ciśnień, służące utrzymaniu stałego ciśnienia wody w sieci. Rozwój wodociągów na Śląsku Na Górnym Śląsku pierwsze sieci wodociągowe zaczęły powstawać w drugiej połowie XIX wieku. Do ich budowy przyczyniła się działalność kopalń i zanikanie wód gruntowych w studniach, a także epidemia cholery azjatyckiej w 1873 roku, której rozsadnikiem były właśnie przydomowe ujęcia. Wodociągi śląskie korzystały z ujęć wody w szybach kopalnianych, później największym dostawcą były państwowe ujęcia - w rejonie Zawady koło Pyskowic oraz w kopalni „Fryderyk” koło Tarnowskich Gór. Tworzono także sieci samorządowe (np. ujęcie „Rozalia” w Dąbrówce Wielkiej, dostarczające wodę do Katowic i gmin ościennych) oraz prywatne. Wieża ciśnień Jednym z najefektowniejszych zabytków dawnego systemu wodociągowego na Górnym Śląsku jest wieża ciśnień w Świętochłowicach, przy ul. Katowickiej. Stanęła ona w 1909 roku, jako element sieci, dostarczającej wodę dla Bismarckhuty (później Wielkie Hajduki, następnie Chorzów-Batory) i Świętochłowic. Projekt przygotował dyrektor wodociągów z Wałbrzycha – dr inż. Richard Lummert. Wieża ciśnień została wymurowana z cegły i kamienia, osiągając wysokość prawie 40 metrów. Cechą charakterystyczną jest jej górna część, która mieści zbiornik na wodę systemu Kloene (pojemność: 500 m sześciennych). Przykryto ją kopułą, którą wieńczy niewielka, blaszana latarnia. Wnętrze kopuły doświetlono lukarnami oraz prostymi oknami. Dzięki takim rozwiązaniom, wieży nadano kształt neobarokowy.