Stanowi wyodrębnioną całość w układzie miasta, pierwotnie otoczoną własnym murem obronnym. Zespół katedralny z zachowanym we fragmentach okalającym go murem położony jest na obszarze 2,80 ha po wschodniej stronie starego miasta. Masywna bryła romańsko-gotyckiej katedry, wzniesionej z cegły i kamieni granitowych w formie trójnawowej bazyliki, zajmuje centralną część założenia.
Tą drogą wodną przez Kanał Augustowski i Czarną Hańczę, Karol Wojtyła pływał w młodości kajakiem. Ponad 100-km szlak wytyczono na pamiątkę wizyty Ojca Świętego Jana Pawła II 9 czerwca 1999 r. na Ziemi Augustowskiej.
Kanał Elbląski jest unikalnym pod względem technicznym – w skali światowej – szlakiem wodnym. Został zaprojektowany przez holenderskiego inżyniera Georga Jakoby Steinke.
NIKISZOWIEC Znajdująca się na Szlaku Zabytków Techniki katowicka dzielnica Nikiszowiec (administracyjnie: Janów-Nikiszowiec) uznawana jest za architektoniczny unikat.
Malowniczy widok na Kazimierz Dolny i rzekę rozciąga się z Góry Trzech Krzyży. Przypominająca Golgotę, zwana inaczej Górą Krzyżową lub właściwiej ze względu na wysokość (90 m n.p.rz.), Wzgórzem Trzech Krzyży, drewniane symbole Męki Pańskiej dźwiga od czasów epidemii cholery w 1708 r. Zdecydowanie szerszą panoramę oferuje jednak, położona nieco wyżej, wieża ruin zamkowego kompleksu wzniesionego za Kazimierza Wielkiego. Stąd fotograf najlepiej uchwyci Małopolski Przełom Wisły, płynącej tutaj w głębokiej dolinie przypominającej kanion. Po rzece kursują stateczki, nawet okręty piratów i wikingów. Można też przeprawić się do Janowca, na drugi brzeg do ruin zamku Firlejów i do dawnej osady rybackiej z chatami krytymi strzechą w Mięćmierzu, korzystając z przeprawy promowej.
Bazylika Katedralna Wniebowzięcia NMP z bogato zdobionymi, barokowo-rokokowymi wnętrzami mieści Sanktuarium MB Łaskawej, patronki Kielc. Ciekawostką jest wmurowana naprzeciwko wieży 250-letnia tablica z wzorcami miar długości: polskimi, angielskimi, francuskimi oraz alfabetem.
Kościół pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Klępsku powstał w latach 1367 – 1377. Świątynia, pierwotnie katolicka, następnie przebudowana i zaadaptowana do potrzeb lokalnej społeczności ewangelickiej, stanowi ważne materialne świadectwo wielonarodowej i jednowyznaniowej historii ziem polskich,
Założenie dawnego klasztoru cystersów, późniejszej letniej rezydencji książąt pomorskich i domeny państwowej w Kołbaczu rozdzielony jest na dwie części: klasztorną, składającą się z kościoła, domu konwersów i domu opata oraz folwarczną – z basztą, owczarnią, dworem, budynkiem zarządu oraz innymi obiektami dawnej domeny państwowej związanymi m.in. z folwarczną funkcję zespołu.
Dwór alkierzowy w Koszutach jest wzorcowym przykładem barokowej siedziby szlacheckiej z czasów I Rzeczypospolitej uzupełnionej neobarokową rozbudową w okresie odradzającej się Polski po zaborach.
Obejmując następujące rezydencje:
XVIII wieku arystokratyczna rezydencja o układzie kompozycyjnym reprezentującym barokowy typ „entre cour et jardin”.
Kórnik – zespół zamkowo-parkowy wraz z kościołem parafialnym – nekropolią właścicieli. Rezydencja istniejąca już od średniowiecza wraz z założeniem parkowym i kościołem parafialnym – nekropolią właścicieli majątku, tworzą zespół o spójnym artystycznie charakterze.
Kopiec Kościuszki z otoczeniem w Krakowie powstał w latach 1820 -1823. wraz z kaplicą bł.Bronisławy, fortem nr 2 „Kościuszko” i Aleją Jerzego Waszyngtona stanowią zespół zabytkowy o najwyższych walorach historycznych,
Zamek z fosą otacza rozległy, krajobrazowy park o powierzchni ok. 14 ha. Na terenie założenia, oprócz zamku, znajduje się kilka innych obiektów zabytkowych: połączona z zamkiem oficyna zwana domkiem szwajcarskim, stajnie cugowe, brama z kordegardą we wschodniej kurtynie ogrodzenia oraz brama tzw. południowa.
Dawne opactwo cystersów w Krzeszowie, w którego skład wchodzą: kościół klasztorny, do którego od południa przylega klasztor i ogród, od północy zaś cmentarz, kościół bractwa św. Józefa, dom gościnny opactwa oraz budowle pomocnicze. Mimo wielkiej barokowej przebudowy pozostał czytelny średniowieczny plan założenia.
Zespół zamkowo-katedralny położony jest w zachodniej części Kwidzyna, na wschodniej krawędzi pradoliny Wisły.
Pobenedyktyński zespół klasztorny z XVIII w. zaprojekto3wany przez Kilian Ignacy Dientzenhofer. Oryginalny rzut świątyni łączy układ centralny w nawie z zaakcentowanym, wydłużonym prezbiterium.
Manierystyczno-barokowy zespół zespół klasztoru o.o. Benedyktynów w Leżajsku składa się z: kościoła pw. Zwiastowania NMP, budynku klasztoru znajdującego się w bezpośrednim jego sąsiedztwie od strony wschodniej, obwodu obwarowań z basztami, jak również dziedzińców i ogrodów położonych poza murami, które podlegały w historii licznym przekształceniom.
Zamek biskupów warmińskich w Lidzbarku Warmińskim jest dziełem monumentalnej architektury gotyku ceglanego.
Zespół opactwa benedyktynów w Lubiniu. Ukształtowana przez stulecia przestrzeń zespołu opactwa składa się z kościoła klasztornego pw. Narodzenia NMP, dwóch budynków klasztornych z parkiem i ogrodami, murowanego ogrodzenia z siedmioma bramami, dzwonnicy, folwarku klasztornego i folwarku opata komendatoryjnego, kościoła parafialnego pw. św. Leonarda z cmentarzem i murowanym ogrodzeniem, domu pastora, szkółki parafialnej, placu targowego i figury św. Jana Nepomucena.
Historyczny zespół architektoniczno-urbanistyczny w Lublinie z końca XII w. – XVIII w. Historyczny zespół architektoniczno-urbanistyczny Lublina obejmuje Wzgórze Zamkowe, Wzgórze Staromiejskie oraz fragment układu przestrzennego poza niezachowanymi murami miejskimi integralnie przynależącego do najstarszej części miasta.
Łańcut – zespół zamkowo-parkowy z połowy XVII w. i początku XX w. Zamek obwiedziony fortyfikacjami na planie pięcioramiennej gwiazdy, a główne wejście prowadzi poprzez most w załamaniu zachodniej kurtyny fortyfikacji.
Wielokulturowy krajobraz miasta przemysłowego w Łodzi kształtował się na przestrzeni 1821 – 1939 r. wyróżnia się tu przenikanie obiektów poprzemysłowych ze zwartą zabudową mieszkaniową i rezydencjonalną.
Łowicz – Bazylika Katedralna (dawna Kolegiata Prymasowska) pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. W architekturze obiektu czytelne są kolejne fazy rozwoju świątyni – od gotyku, poprzez fazę renesansową i barokową, aż do klasycystycznej.
Ten zapierający dech w piersiach obiekt krzyżacki jest najpotężniejszą twierdzą w Europie. Jest również uważany za największą budowlę z cegły, jaką kiedykolwiek zbudowano ludzkimi rękami.
Kościół parafialny pod wezwaniem św. Jakuba Apostoła Małujowicach powstał w XII-XIV w. w stylu gotyckim. Polichromie zajmują ponad 1000 m² powierzchni i pokrywają ściany prezbiterium, nawy, wysklepki, konsole, służki z głowicami, żebra i zworniki, glify okien oraz podłucze tęczy.
Nieborów i Arkadia – zespół pałacowo-ogrodowy i ogród sentymentalno-romantyczny z XVII-XVIII w. Siedemnastowieczna bryła barokowego pałacu w Nieborowie wraz z autentycznym układem i wyposażeniem wnętrz, ocalałymi zbiorami sztuki, biblioteką i archiwum jest jedną z najlepiej zachowanych rezydencji polskiej magnaterii.
Zespół architektoniczno-krajobrazowy w Nowym Wiśniczu to unikatowy komponowany krajobraz doby baroku, na które składają się trzy główne komponenty: zamek, klasztor i miasto.
Zespół kościoła farnego pod wezwaniem św. Jakuba Starszego Apostoła i św. Agnieszki Dziewicy i Męczennicy w Nysie datowany jest na 1 połowę XV – XVIII w. Świątynia wybudowana w stylu gotyckim.
Oblęgorek – pałacyk Henryka Sienkiewicza wraz z zabytkowym parkiem i aleją lipową powstał w 1900 r. Składa się ono z eklektycznej rezydencji o willowej architekturze, parku oraz okazałej czterorzędowej alei obsadzonej lipami, które były jednym z darów z okazji jubileuszu twórczości Sienkiewicza. We wnętrzach pałacyku zgromadzone są liczne pamiątki po pisarzu i jego rodzinie, m.in. meble, portrety pędzla Jacka Malczewskiego i Kazimierza Pochwalskiego, książki, dary, albumy i adresy jubileuszowe.
Kościół odpustowy pw. św. Anny w Oleśnie składa się z gotyckiego korpusu datowanego na 1518 r. oraz dobudowanej do niego w latach 1669-70 części barokowej, mieszczącej wieniec kaplic. Oba człony zachowały do dzisiaj pierwotną formę i układ.
Zespół kolegiaty pod wezwaniem św. Marcina Biskupa w Opatowie pochodzi z XII w. Mieści cenne przykłady dzieł sztuki doby gotyku, renesansu i baroku.
Założenie jest największym w Polsce zespołem zaprojektowanym i zbudowanym według zasad modernizmu, a jego twórcy zaliczani są do czołowych polskich urbanistów i architektów dwudziestolecia międzywojennego. Wiele powstałych w śródmieściu budynków cechuje wysoki poziom rozwiązań architektonicznych i artystycznych nawiązujących do dzieł projektowanych przez najwybitniejszych twórców europejskich, m.in. Ericha Mendelsohna.
Zespół architektoniczny i urbanistyczny dzielnicy Nowa Huta ukształtował się w drugiej połowie XX w. Jest to dzielnica Krakowa, budowana jako oddzielne miasto, wg. indywidualnie opracowanego planu urbanistycznego.
Zespół dawnego opactwa cysterskiego, wraz z elementami wchodzącymi w skład pomnika historii: dziedzińcem gospodarczym, ogrodami oraz wyspą oblaną ciekiem rzeki Warty i jej głównym nurtem, ujęty jest ramionami średniowiecznych dróg.
Kościół w Orawce – najstarszy katolicki, a jednocześnie jedyny zachowany spośród drewnianych kościołów w polskiej części Górnej Orawy.
Wyspa Ostrów Lednicki położona na wczesnośredniowiecznym trakcie prowadzącym z Poznania do Gniezna.
Żelazny łańcuchowy most wiszący o konstrukcji łańcuchowej przewieszonej przez żeliwne ażurowe pylony w Ozimku nad rzeką Mała Panew.
Mury Paczkowa należą do najlepiej zachowanych średniowiecznych obwarowań miejskich w Polsce. Mają niemalże pełny przebieg z wyjątkiem dwóch przerwań i bogaty system elementów pionowych: wież bramnych i baszt. Unikalnym i wyróżniającym się elementem umocnień miejskich Paczkowa jest inkastelowany kościół pod wezwaniem św. Jana Ewangelisty.
Szczególną wartość przedstawia bazylika katedralna pw. Najświętszej Maryi Panny, będąca jedną z najwspanialszych i najbardziej monumentalnych budowli sakralnych gotyku ceglanego w Polsce.
Najstarsza część płocka – Wzgórze Tumskie – w jego obrębie skupione są zabytkowe budowle: bazylika katedralna pod wezwaniem Wniebowzięcia NMP, dawne opactwo benedyktyńskie z reliktami zamku książęcego oraz budynek Muzeum Diecezjalnego tzw. Stare Muzeum.
Poznań to jedno z najstarszych miast Polski, a obszar który został uznany za pomnik historii obejmuje: dzielnice stanowiące ścisłe centrum Poznania: Ostrów Tumski, Zagórze, Chwaliszewo, Stare Miasto w obrębie nowożytnych murów miejskich, ponadto przedmieścia: Błonie, Garbary, Glinki, Grobla, Kundorf, Nowe Ogrody, Piaski, Półwieś, Rybaki, Św. Marcin i Św. Wojciech, Nowe Górne Miasto z Ringiem Stübbena oraz Fort Winiary-Cytadela.
Jedna z największych zabytkowych twierdzy w Europie, do dnia dzisiejszego został prawie kompletnie zachowany system architektury obronnej i obiektów zaplecza.
Zespół staromiejski, którego układ przestrzenny i zabytkowy został zachowany do dnia dzisiejszego. Wysoki potencjał zabytkowy miasta stanowi zachowany w znacznym stopniu XIV-wieczny układ lokacyjny, relikty romańskich budowli, górujące nad miastem wzgórze zamkowe, zabytki sakralnej architektury gotyckiej i nowożytnej, liczne zabytki architektury XIX-wiecznej.
W skład zespołu pałacowo-parkowego w Pszczynie wchodzi: Budynek Warty (tzw. Brama Wybrańców), pałac zwany zamkiem, oficyna zamkowa, stajnie, wozownia i zabytkowy park krajobrazowy wraz z elementami małej architektury.
Zespół pałacowo-parkowy w Puławach położony jest wzdłuż skarpy na wyniosłym wschodnim brzegu Wisły i zboczu doliny nieopodal historycznego brodu na Wiśle.
Kolegiata pw. Zwiastowania Najświętszej Marii Panny w Pułtusku należy do świątyń mazowieckich tzw. „grupy pułtuskiej” prezentujących specyficzną odmianę budownictwa renesansowego i jest jednocześnie jej najlepiej zachowanym i najdoskonalszym przykładem.
Racławice – teren historycznej Bitwy Racławickiej
Bitwa pod Racławicami – zwycięskie starcie polskich oddziałów powstańczych dowodzonych przez Tadeusza Kościuszkę z korpusem rosyjskim generała Aleksandra Tormasowa.
Zespół klasztorny Bernardynów w Radomiu do naszych czasów przetrwał nieznacznie przekształcony i zachował średniowieczny charakter, uwidoczniony w gotyckim układzie przestrzennym i detalu architektonicznym.
Rogalin – zespół pałacowo-parkowy z obszarem dawnego majątku ziemskiego
Pałac w Rogalinie wyróżnia francuski ogród z II połowy XVIII wieku z zamykającym teren kopcem oraz park krajobrazowy ze skupiskiem starych 700-letnich dębów o imionach legendarnych słowiańskich braci: Lecha, Czecha i Rusa (przekracza 9 metrów).
Założenia rezydencjonalno – urbanistyczne w Rydzynie jest przykładem kompozycji wiążącej przestrzennie kilka sprzężonych osiowo elementów ukształtowanych w XVII i XVIII wieku.
Rytwiany – pokamedulski zespół klasztorny Pustelnia Złotego Lasu z pierwszej połowy XVII w. Klasztor umieszczony na niewielkim wzniesieniu otoczony gęstym lasem w znacznym oddaleniu od siedzib ludzkich.
Sandomierz – historyczny zespół architektoniczno-krajobrazowy
Większość atrakcji Sandomierza leży w obrębie historycznego starego miasta, a pozostałe nie są wcale zbytnio od niego oddalone. Dla przykładu, ruszając spod ratusza dojdziemy do Wąwozu Królowej Jadwigi w mniej niż 15 minut.
Twierdza Srebrnogórska – nowożytna warownia górska z XVIII wieku
Fortyfikacja utworzona w skalistym podłożu jest to unikatowy zabytek architektury militarnej.
Opactwo św. Wojciecha Mniszek Benedyktynek w Staniątkach powstało w XIII w. łączy ze sobą styl gotycki z barokowym.
Stargard Szczeciński – zespół kościoła pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny Królowej Świata oraz średniowieczne mury obronne miasta
Zespół kościoła wraz z murami obronnymi tworzą jednolity zespół architektoniczny sztuki gotyckiej na Pomorzu Zachodnim.
Zespół staromiejski wraz z klasztorem sióstr Klarysek w Starym Sączu. Sącz powstał na planie owalnicowym, typowy plan do średniowiecznych osad targowych.
Sanktuarium Matki Pokoju w Stoczku Klasztornym
Kościół otoczony krużgankami i z przylegającym czworobokiem klasztoru tworzy zwartą całość z podkreśloną centralną lokalizacją rotundy, połączonej niższym, prostokątnym prezbiterium z wschodnim skrzydłem krużganka. Akcentem wysokościowym jest dodatkowo wzniesiona nad nim wieża.
Kościół pod wezwaniem św. Apostołów Piotra i Pawła w Strzegomiu zbudowany w stylu gotyckim w typie bazyliki – tzw. szkoła śląska.
Przez 200 lat istnienia stadnina koni wykształciła unikalny zespół architektoniczno-krajobrazowy oraz ugruntowała światową renomę ośrodka hodowli koni czystej krwi arabskiej i półkrwi angloarabskiej, kontynuującego dawne polskie tradycje.
Zespół dawnego klasztoru norbertanek w Strzelnie powstał w XII w. złożony jest z kościoła pw. św. Prokopa, kościoła pw. Świętej Trójcy, klasztoru oraz dworu prepozytów (obecnie plebanii).
Sulejów – zespół opactwa cystersów
Klasztor obronny z kościołem pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny i św. Tomasza Kantuaryjskiego , zabudowaniami i ich reliktami oraz obwarowaniami i terenem dawnych ogrodów stanowi jeden z najcenniejszych polskich zabytków o wysokiej randze artystycznej oraz wartościach historycznych i naukowych.
Sulejówek – Milusin, zespół domu Marszałka Józefa Piłsudskiego
To w tym budynku zapadały istotne dla losów naszego Państwa decyzje. Tutaj Marszałek gościł wybitne postaci swojej epoki.
Ponad pięciusetletni klasztor jest najstarszym, nieprzerwanie istniejącym prawosławnym monasterem w Polsce. Jako jeden z nielicznych nie przyjął postanowień unii brzeskiej z 1595 r., uniknął też likwidacji w wiekach późniejszych. Dzięki ciągłości wyznaniowej stanowi obecnie nieocenione źródło wiedzy na temat dziejów i tradycji Kościoła prawosławnego.
Świdnica – Katedra pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika i św. Wacława Męczennika
Gotycka katedra powstała w XIV w. Znaczenia kościoła dopełnia fakt, że realizacje pochodzące z różnych epok uzupełniają się, tworząc harmonijną całość.
Pola Grunwaldzkie, miejsce gdzie rozegrała się jedna z najsłynniejszych bitew Europy doby średniowiecza. Pod względem liczby biorących w nim udział uczestników to także jedno z największych starć militarnych w polskiej historii, świetnie rozegrane strategicznie dzięki sprawnemu dowodzeniu króla Władysława Jagiełły.
Barokowe sanktuarium pielgrzymkowe w Świętej Lipce usytuowane jest u podnóża stoku między Reszlem a Kętrzynem.
Święty Krzyż – pobenedyktyński zespół klasztorny oraz przedchrześcijańskie obwałowania kamienne na Łysej Górze
Święty Krzyż mieści najstarsze, polskie sanktuarium Relikwii Drzewa Krzyża Świętego.
Szalowa – kościół parafialny pod wezwaniem św. Michała Archanioła
Późnobarokowy kościół pw.św.Michała Archanioła w Szalowej pozostaje od czasu budowy w prawie niezmienionej formie.
Tarnowskie Góry – podziemia zabytkowej kopalni rud srebrnonośnych oraz sztolni „Czarnego Pstrąga”
Tarnowskie Góry mogą poszczycić się największą i najważniejszą historycznie kopalnią ołowiu, srebra i cynku w Polsce oraz zintegrowanym, podziemnym systemem gospodarowania wodą, który zawiera pionierski system zaopatrywania w wodę, największy tego rodzaju na świecie.
Toruń to miasto potężnych gotyckich gmachów z czerwonej cegły. Gród Kopernika jest miastem wprost idealnym na spacer z historią. W średniowiecznym zespole miejskim Torunia znajdziemy wspaniały ratusz, liczne kościoły czy dom Kopernika, w którym przyszedł na świat. Na obrazie Tytusa Brzozowskiego pojawił się też jeden nieistniejący już obiekt, czyli dawny drewniany most na Wiśle, zbudowany w 1500 roku. Była to druga przeprawa przez Wisłę, pierwszy most został zbudowany w Krakowie.
Zespół klasztorny w Gościkowie-Paradyżu jest jednym z najcenniejszych zabytków sztuki sakralnej w zachodniej Polsce. Jako najdalej wysunięty na zachód przyczółek odradzonego po rozbiciu dzielnicowym królestwa, Paradyż stał się przedmiotem zainteresowania Władysława Łokietka, który w 1327 r. objął klasztor swoją opieką.
Wybudowany klasztor dla nowo założonej w Polsce w 2. połowie XVII wieku kongregacji księży filipinów, otrzymał barokowy kształt w doskonałym, czysto włoskim wydaniu. Kompozycja przestrzennaoraz jego relacje z wiejskim krajobrazem okolicznych pól i sadów pozostały do dziś nienaruszone, a pełniąca nadal funkcję opiekuna miejsca kongregacja filipinów kultywuje muzyczne tradycje zgromadzenia oraz dba o podtrzymywanie historycznego znaczenia Świętej Góry jako najważniejszego sanktuarium maryjnego na terenie Wielkopolski.
Zabytkowy zespół przestrzenny ma wybitne znaczenie dla historii Polski, Europy i świata. Jest to miejsce pamięci o unikatowej wartości niematerialnej – związanej z najistotniejszymi historycznymi wydarzeniami współczesnej Polski, odwiedzane przez najważniejsze postacie świata polityki i kultury przełomu XX/XXI w.
Opactwo oliwskie ukształtowane w okresie XII – XVIII w.to unikat o wysokim walorze autentyczności. Stylistycznie i programowo, architektura świątyni klasztornej nawiązuje do wielkich ceglanych realizacji gotyckich Pomorza Zachodniego, Danii i Północnych Niemiec, chociaż zachowały się w monumentalnej gotyckiej strukturze elementy pierwotnego romańskiego układu.
W skład zespołu zabudowań dawnego opactwa cysterek w Trzebnicy wchodzi romański kościół parafialny pw. św. Bartłomieja Apostoła i św. Jadwigi, późnobarokowy klasztor oraz teren na którym znajdują się budynki pomocnicze.
Zespół pałacowo-parkowy w Dobrzycy jest spójną kreacją stworzoną z połączenia klasycystycznych budynków: pałacu, oficyny i pawilonów parkowych – Panteonu i Monopteru, z parkiem krajobrazowym o cechach romantycznych.
Ukształtowany przez ponad 800 lat zespół opactwa w Czerwińsku stanowi świadectwo trwania kultury materialnej i niematerialnej o wyjątkowym znaczeniu dla dziedzictwa polskiego. Kościół konwentualny jest jednym z najlepiej zachowanych przykładów architektury romańskiej w Polsce.
Bóbrka jako jedyne miejsce na świecie łączy dziewiętnastowieczne tradycje wydobywcze z wymaganiami współczesnego górnictwa naftowego. Na terenie historycznej kopalni pochodzącej sprzed 160 lat nadal funkcjonuje przedsiębiorstwo naftowe, które eksploatuje ropę dla celów przemysłowych zarówno z nowych, jak i z pierwszych odwiertów.
Tum – zespół archikolegiaty pod wezwaniem Najświętszej Maryi Panny i św. Aleksego
Zespół archikolegiaty cechuje zróżnicowanie układu przestrzennego oraz wyjątkowa skala, archikolegiata jest bowiem największą zachowaną świątynią romańską w Polsce powstałą w XII w.
Kościół należy do najstarszych i największych gotyckich kościołów drewnianych konstrukcji zrębowej w Europe. Obok wartości architektonicznej duże znaczenie posiada zachowany bogaty wystrój malarski wnętrza o ciekawym programie ikonograficzno-ideowym i wysokim poziomie artystycznym, z unikatową gotycką polichromią figuralną z ok. 1494 r.
Drewniany kościół parafialny pw. Wszystkich Świętych o charakterze obronnym, w stylu gotyckim, najwcześniejsza pewna wzmianka o jego istnieniu pochodzi z 1470. W 1549 ściany kościoła ozdobiono bogatą polichromią ornamentalno-figuralną.
Tykocin – historyczny zespół miasta
Tykocin to urokliwe miasteczko położone w województwie podlaskim, około 30 km od Białegostoku. Znajduje się w malowniczej dolinie rzeki Nurzec, otoczonej licznymi lasami i łąkami. Słyszałam dużo wcześniej, że warto tam pojechać i nie zawiodłam się.
Tyniec – zespół opactwa Benedyktynów
Opactwo w Tyńcu to najstarszy istniejący w Polsce klasztor kontynuujący tradycję benedyktyńską, położony na wapiennej stromej skale nad Wisłą.
Cerkiew w Turzańsku, początkowo prawosławna, następnie unicka, była wzmiankowana już w 1526. Obecny budynek powstał w pierwszych latach XIX w. i był rozbudowywany o przedsionek i zakrystię w 1836 r.
Ujazd – ruiny zamku Krzyżtopór
Zamek Krzyżtopór to jeden z najbardziej wyjątkowych zamków w Europie, będący wspaniałym świadectwem wyobraźni ekscentrycznego wojewody i urzędnika koronnego Krzysztofa Ossolińskiego.
Warszawa – gmach dawnego Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego
Gmach jest przykładem architektury publicznej okresu 20-lecia międzywojennego o walorach artystycznych oraz o głębokim kontekście historycznym.
Cerkiew w Brunarach jest cerkwią łemkowską, trójdzielną. Nad przedsionkiem wznosi się wieża z hełmem zwieńczonym kutym krzyżem. Podobne hełmy znajdują się ponad nawą i prezbiterium. We wnętrzu znajduje się barokowy, osiemnastowieczny ikonostas.
Warszawa – historyczny zespół miasta z Traktem Królewskim i Wilanowem
Stare i Nowe Miasto z Zamkiem Królewskim i Krakowskim Przedmieściem to historyczne centrum stolicy, gdzie skupiało się życie polityczne, naukowe i religijne.
Pałac w Wilanowie to jeden z najcenniejszych zabytków polskiego baroku. Historyczna rezydencja zbudowana została dla króla Jana III Sobieskiego w końcu XVII w. i była rozbudowana przez kolejnych właścicieli.
Cerkiew w Powróźniku jest cerkwią łemkowską, trójdzielną. Ponad przedsionkiem wznosi się wieża o konstrukcji słupowo-ramowej, z drewnianym hełmem i kutym krzyżem. Na wieży zachował się wykonany w 1615 dzwon. Mniejsza wieża znajduje się ponad nawą, krytą namiotowym dachem.
Warszawa – Zespół Stacji Filtrów Williama Lindleya
Kompleks budowli technicznych z XIX w. z urządzeniami służącymi do uzdatniania wody pitnej. Zespół Stacji Filtrów Williama Lindleya jest całkowicie zachowany i do dziś użytkowany zgodnie z pierwotnym przeznaczeniem.
Zespół architektury kościoła uznawany jest za wybitne dzieło międzywojennego modernizmu. Świątynia jest budowlą doskonale definiującą swoją epokę, pozostając jednocześnie jedynym w swoim rodzaju awangardowym dziełem. Pomimo wyraźnie nowoczesnego wyrazu można dostrzec w jej architekturze echa minionych epok. Budowla stanowiła wotum za wolność ojczyzny i zwycięstwo nad bolszewikami w 1920 roku.
Warszawa – zespół zabytkowych cmentarzy wyznaniowych na Powązkach
Zespół cmentarzy cechuje wyjątkowe wartości historyczne i artystyczne. W świadomości Polaków pełni funkcję panteonu – miejsca spoczynku wybitnych osobistości świata kultury, nauki, gospodarki, polityki i wojskowości.
Wąchock – zespół opactwa Cystersów
Zespół opactwa Cystersów należy do grupy małopolskich klasztorów: Wąchock, Jędrzejów, Sulejów, Koprzywnica. Założone zostały pod koniec XII w. i stanowią najpełniejszy przykład współistnienia architektury późnoromańskiej z koncepcjami gotyckimi wprowadzanymi przez zakon cysterski w XIII w. Polsce.
Unikatowy obiekt górniczy, jeden z największych i najstarszych zakładów przemysłowych w Europie, czynnym nieprzerwanie od średniowiecza do końca XX wieku.
Zespół kościoła pw. Chrystusa Króla i św. Rocha w Białymstoku usytuowany jest w rozwidleniu ulic św. Rocha i ks. A. Abramowicza, na wzgórzu, w obrębie ośmiobocznej galerii złożonej z sześciobocznego dziedzińca górnego z czterema pawilonami bramnymi i prostokątnego w rzucie dolnego dziedzińca wewnętrznego.
Augustów to miasto otoczone dziewięcioma jeziorami i rozległą Puszczą Augustowską. Wodna stolica północno-wschodniej Polski, doskonałe miejsce na spływ kajakowy, żeglowanie, rejs statkiem, katamaranem czy gondolą. Aktywnie czas spędzą tu biegacze, rowerzyści, pasjonaci jazdy konnej czy nordic walking. Malownicze widoki, czyste powietrze i woda w jeziorach, relaksujące lasy sosnowo-świerkowe, nienaruszona natura.
Gołdap to jedyne na Warmii i Mazurach uzdrowisko, prężnie rozwijający się ośrodek turystyczno-wypoczynkowy oraz członek międzynarodowego stowarzyszenia miast Cittaslow. Funkcjonuje tu przejście graniczne z Rosją. W Gołdapi jest najczystsze w Polsce powietrze, uzdrowisko posiada borowiny, wody mineralne i lecznicze. Od 2000 roku posiada status uzdrowiska o profilu borowinowo-klimatycznym.
Przepiękny Kamień Pomorski to uzdrowisko nadmorskie, urokliwe miasteczko w województwie zachodniopomorskim, leży na Wybrzeżu Trzebiatowskim. Tam, gdzie rzeka Dziwna tworzy rozlewisko czyli Zalew Kamieński z Wyspą Chrząszczewską i słynnym głazem królewskim alias diabelskim. Uzdrowisko oddalone o 7 km od brzegów Bałtyku, cechuje klimat nadmorski, łagodzony przez lasy. Kamień Pomorski od półwiecza dba o zdrowie kuracjuszy naturalnymi solankami i borowinami z własnych złóż.
Lądek-Zdrój to uzdrowisko w iście królewskim stylu. Zakład Przyrodoleczniczy Wojciech oferuje kąpiele bąbelkowe w marmurowej wannie z XIX wieku. Budynek uzdrowiskowy ma kształt tureckiej łaźni i dysponuje tureckim basenem. Dostępne w pijalni wody siarkowo-fluorkowe: Zdzisław i Maria Skłodowska-Curie przedłużają młodość!
Polanica-Zdrój jest miastem i gminą uzdrowiskową w powiecie kłodzkim w województwie dolnośląskim. Malowniczości Polnicy dodaje położenie u wylotu Piekielnej Doliny, u podnóża Piekielnej Góry, w dolinie rzeki Bystrzyca Dusznicka. Sokołówka, południowa część Polanicy, leży na zboczach Gór Bystrzyckich nieopodal Kamiennej Góry, Stogu oraz Zagajnika, zaś północna i środkowa cześć uzdrowiska opiera się o wschodnie zbocza Szczytnika w Górach Stołowych. Piękniej być nie mogło.
Uzdrowisko Ciepłowody Przerzeczyn-Zdrój, urokliwie położone nad przełomem rzeki Ślęży w zacisznej kotlinie wśród Wzgórz Niemczańsko-Strzelińskich, leczy schorzenia narządów ruchu. Pierwszy Dom Zdrojowy w Przerzeczynie powstał 1827 roku. Uzdrowisko ma bogate zasoby wód siarczkowych i żelazistych. Pobyt w uzdrowisku świetnie wpływa na nasze samopoczucie. W przerwie między zabiegami warto zwiedzić pobliską Niemczę i Ząbkowice Śląskie.
Sopot w województwie pomorskim, to urokliwe uzdrowisko nadmorskie, położone nad Zatoką Gdańską, stanowiące część Trójmiasta.
Uzdrowisko nadmorskie, w północno-zachodniej części województwa zachodniopomorskiego, przy ujściu rzeki Świny do Morza Bałtyckiego, rozlokowane na kilkudziesięciu „bezludnych” wysepkach i trzech zamieszkałych wyspach – Uznam, Wolin i Karsibór – to Świnoujście.
Uzdrowisko nadmorskie, zagubione pośród lasów Słowińskiego Parku Narodowego, miejsce bogate w naturalne wody mineralne i borowiny, gdzie leczniczym tworzywem podstawowym jest klimat, zwane niegdyś Nowym Słupskiem, Postominem czy Słupioujściem to oczywiście Ustka. Nadmorski, ostry klimat jest w Ustce łagodzony przez schodzące ku morzu lasy. Ten naturalny sosnowy parawan, z pomocą wiatrów działa jak aerozol, rozpylający olejki eteryczne. Kuracjusze w Ustce wdychają jod, sole wapnia i magnezu, którymi nasycone jest usteckie powietrze.
Nałęczów jest jedynym w Polsce uzdrowiskiem zajmującym się schorzeniami kardiologicznymi i perfekcyjnie łączy tradycyjne sanatorium z nowoczesnym centrum SPA & wellness. Stosuje się tu kuracje przyrodolecznicze w połączeniu z hydroterapią opartą na wodach gruntowych, co sprzyja obniżeniu ciśnienia tętniczego i uwalnia od stresu.
Krasnobród posiada wspaniałe warunki bioklimatyczne, idealne do prowadzenia lecznictwa uzdrowiskowego w zakresie chorób układu oddechowego. Klimat uzdrowiska jest łagodny, wysoce bodźcowy, moderowany przez wzniesienia otaczające dolinę oraz lasy sosnowe, jodłowe i bukowe. Położenie i czyste powietrze sprawia, iż w Krasnobrodzie tworzą się doskonałe warunki do aeroterapii. Lasy iglaste stanowią naturalny inhalator ze swoimi olejkami eterycznymi.
Klimat w uzdrowiska posiada cechy mikroklimatu, ze względu na splot następujących elementów: temperatura powietrza, wilgotność, ruch powietrza, promieniowanie słoneczne oraz ciśnienie atmosferyczne, co wysuwa uzdrowisko na jedno z czołowych miejscu w Polsce pod względem czystości powietrza.
Uzdrowisko Solec-Zdrój, przyciąga coraz więcej kuracjuszy i turystów, a dzieje się to za sprawą nowych możliwości wypoczynku i leczenia. Występujące w soleckich wodach duże stężenie związków siarki dwuwartościowej i wysoka ich mineralizacja powodują, że są one najsilniejszymi wodami leczniczymi w Polsce, a nawet jednymi z najlepszych w Europie. W uzdrowisku leczy się schorzenia narządów ruchu oraz układu obwodowego i nerwowego, choroby kobiece, zatrucia metalami ciężkimi oraz schorzenia reumatyczne i ortopedyczno-urazowe.
Na obszarze uzdrowiska Busko-Zdrój występują dwa typy wód mineralnych uznanych za lecznicze: są to wody siarczkowe i solanka jodkowo-bromkowa. Zażywanie kąpieli w buskich wodach mineralnych jest zbawienne w skutkach dla organizmu: siarka koi nerwy, łagodzi bóle stawów, przynosi pozytywny efekt w leczeniu między innymi osteoporozy. Buskie wody siarkowe mają jeden z najwyższych stopni mineralizacji w Europie wynoszący 1,4%.
W Swoszowicach-Krakowie jest jedyne w Polsce i jedno z niewielu w Europie uzdrowisko funkcjonujące w dużym mieście. Od 200 lat uzdrowisko stosuje zasadę sanus per aquam- zdrowie dzięki wodzie. Do zbudowanych w 1807 roku Łazienek doprowadzono wodę siarczkową drewnianymi rynnami. Pierwszego kuracjusza uzdrowisko przyjęło w 1811 roku. Efektem stosowanej w Swoszowicach hydroterapii jest złagodzenie bólu, usprawnienie stawów i zahamowanie stanów chorobowych.
Uzdrowisko Wieliczka to miejsce unikalne w skali świata. Metoda subterraneoterapii polega na prozdrowotnym oddziaływaniu specyficznego mikroklimatu solnych wyrobisk kopalni wielickiej na organizm człowieka. Jako jedyna w Polsce i nieliczna na świecie, kopalnia realizuje program aktywnej rehabilitacji układu oddechowego z zastosowaniem gimnastyki oddechowej w mikroklimacie solnych wyrobisk.
Tworzywami uzdrowiskowe Rabki – Zdroju są naturalne wody mineralne (solanki jodkowo-chlorkowo-sodowo-bromkowe) oraz klimat górski, umiarkowanie i silnie bodźcowy. Leczy się tu dzieci w zakresie schorzeń układu oddechowego, przemiany materii, kardiologicznych i narządu ruchu. Uzdrowiskowe leczenie dorosłych obejmuje schorzenia układu oddechowego oraz schorzenia układu krążenia. W uzdrowisku prowadzi się również rehabilitację po zawałach serca, zabiegach kardiochirurgicznych oraz rehabilitację i prewencję chorób układu krążenia.
Szczawnica to nowoczesne miasteczko turystyczne z głośnym echem dawnej świetności. Piękna i funkcjonalna po współczesnej modernizacji stara, uzdrowiskowa zabudowa, sprawia, że kuracjusze szybko wracają do sił i zdrowia. Obok klimatu tworzywem uzdrowiskowym Szczawnicy są naturalne wody mineralne – aż 12 szczaw wodorowęglanowych, sodowych i jodkowych.
Podstawowe tworzywa uzdrowiskowe Piwnicznej-Zdroju to klimat i naturalne wody mineralne – szczawy wodorowęglanowo-magnezowo-wapniowo-żelaziste. Woda mineralna Piwniczanka dostępna jest bezpośrednio w miejscach wypływów jej źródeł, co pozwala kuracjuszom i turystom ugasić pragnienie smaczną, gazowaną wodą wypływającą wprost z ziemi czy litej skały.
Gmach Województwa i Sejmu Śląskiego i zespół katedralny w Katowicach powstał w latach 1924 – 1955 jest jednym z najwybitniejszych dzieł polskiej architektury dwudziestolecia międzywojennego łączącym wysokie wartości artystyczne i użytkowe z głębokim znaczeniem symbolicznym.
Tworzywa uzdrowiskowe Żegiestowa to naturalne wody mineralne i klimat wyróżniający się cechami podgórskimi, umiarkowanie i silnie bodźcowy, z lokalnymi nieckami mikroklimatycznymi, moderowany przez otaczające lasy. Żegiestowskie wody to szczawy nasycone naturalnym wolnym dwutlenkiem węgla. Dzięki kwasowemu odczynowi, wody są bogate w magnez, wapń, brom, jod i żelazo. Zalecane, przede wszystkim do picia i inhalacji, rzadziej do kąpieli.
Tworzywami uzdrowiskowymi Krynicy-Zdroju są: klimat, naturalne wody mineralne (Słotwinka, Zuber, Jan, Józef i oczywiście Kryniczanka) oraz borowiny. Leczy się tu: choroby kobiece, choroby układu moczowego i układu trawienia, choroby serca i układu krążenia, choroby układu wydzielania wewnętrznego i zaburzenia przemiany materii, a także choroby układu ruchu oraz nerwice i niedokrwistość.
Podstawowymi tworzywami leczniczymi w Wysowej – Zdroju są klimat i naturalne wody mineralne – szczawy wodorowęglanowo – chlorkowo – sodowe o silnie zróżnicowanej mineralizacji. W Wysowej – Zdroju wykorzystuje się uzdrawiającą moc natury poprzez balneoterapię, hydroterapię, masaże i światłolecznictwo. W tutejszej jaskini solnej ściany są naturalnymi bryłami solnymi, nasyconymi minerałami i mikroelementami, a podłoga pokryta jest grubymi ziarnami soli.
Tworzywami leczniczymi w uzdrowisku są: doskonały podgórski klimat oraz naturalne wody mineralne i miejscowe pokłady borowiny. Wapienne źródła wód mineralnych o naturalnym wypływie mają kobiece imiona: Marta, Kamila oraz Zuzanna i są to wody siarczkowe (wodorowęglanowo-wapniowo-sodowe) i magnezowe o niskim stopniu zmineralizowania.
Iwonicz-Zdrój to uzdrowisko z niewielką zmiennością temperatury w ciągu dnia, co wywołuje powstanie umiarkowanych bodźców termicznych. Bogate zalesienie tworzy naturalną osłonę przed wiatrem, a ukształtowanie terenu powoduje tworzenie się bardzo dobrych warunków wentylacyjnych. Klimat ten w połączeniu z bardzo czystym powietrzem tworzy znakomite warunki bioklimatyczne i jest jednym z najlepszych naturalnych walorów leczniczych.
Położenie w Beskidzie Niskim sprawia, że klimat Rymanowa-Zdroju jest umiarkowanie i silnie bodźcowy o wyraźnych cechach klimatu górskiego, z dużym wpływem moderującym wilgotnego powietrza i ze znaczną zawartością leczniczych olejków eterycznych i jodu. Klimat oraz naturalne wody mineralne stanowią rymanowskie tworzywa uzdrowiskowe.
Klimat w uzdrowisku jest podgórski, średnio bodźcowy, moderowany lasami bukowymi, jodłowymi i modrzewiowymi oraz wodami jeziora. Tworzywami uzdrowiskowymi Polańczyka jest klimat i dwie wody: Polańczanka: wodorowęglanowo-sodowa, jodkowa, borowa oraz Solinianka: chlorkowo-wodorowęglanowa-sodowa, bromkowa, jodkowa, fluorkowa i bromowa. Wody wykorzystywane są w kuracjach pitnych i kąpielowych.
Naturalnym bogactwem leczniczym uzdrowiska Goczałkowice-Zdrój są złoża swoistych wód mineralnych chlorkowo-sodowo-jodkowo-żelazistych o dwóch poziomach stężenia 7,5% oraz 6,3%. Kolejnym surowcem naturalnym wykorzystywanym w uzdrowisku jest torf leczniczy – borowina – wydobywana ze złoża „Rudołtowice”. Bogactwa te, wykorzystywane są do wielu różnych zabiegów: kuracji pitnych, kąpieli leczniczych, okładów (borowina), inhalacji czy też płukanek jamy ustnej.
W XX wieku potwierdzono występowanie w Ustroniu złóż wysokozmineralizowanych solanek zawierających jod i brom, rozpoczęła się budowa charakterystycznych piramidek uzdrowiska. W Ustroniu leczy się: stany po zawale mięśnia sercowego i po zabiegach kardiochirurgicznych, stany po urazach i zabiegach ortopedycznych, schorzenia układu ruchu i schorzenia neurologiczne, stany po mastektomii, zaburzenia nerwicowe, schorzenia dróg oddechowych i naczyń krwionośnych.
Tworzywem leczniczym Długopola-Zdroju są naturalne wody mineralne, pozyskiwane z trzech źródeł: Emilia – 0,08% i Kazimierz – 0,09% to szczawy słabo mineralizowane, radoczynne oraz Renata – 0,12% to zaś szczawa wodorowęglanowo-wapniowo-magnezowa, żelazista, radoczynna. Działa tu zakład przyrodoleczniczy oraz nieodzowna w uzdrowiskach pijalnia wód mineralnych. Kuracjusze mogą liczyć na kąpiele mineralne, suche kąpiele gazowe, natryski wodolecznicze, inhalacje i kurację pitną wodami mineralnymi.
Klimat Jedliny jest górski, umiarkowanie bodźcowy, moderowany przez zalesione świerkami i bukami wzgórza. Podstawowe tworzywo lecznicze Jedliny-Zdroju stanowi książęce małżeństwo naturalnych wód mineralnych: Dąbrówka i Mieszko. W uzdrowisku Jedlina-Zdrój leczy się schorzenia układów: oddechowego, pokarmowego, moczowego, schorzenia narządu ruchu oraz choroby przemiany materii.
Ta położona w Górach Wałbrzyskich miejscowość wyróżnia się klimatem łagodnie i średniobodźcowym, moderowanym przez wszechobecne lasy oraz naturalnymi wodami mineralnymi (szczawy wodorowęglanowo-sodowo-wapniowo-magnezowe). Wody i klimat to podstawowe tworzywa uzdrowiskowe Szczawna-Zdroju.
Najstarsze w Polsce uzdrowisko, od 22 000 lat biją tam źródła termalne, którym zdrój zawdzięcza swą nazwę. Wody cieplickie są niskozmineralizowane, nasycone fluorem i krzemionką, a ich temperatura, pochodząca z zasobów cieplnych wnętrza ziemi, dochodzi do 90 stopni, co sprawia, że cieplickie cieplice to najgorętsze tego typu złoża w Polsce.
Świeradów-Zdrój to uzdrowisko górskie, położone w Górach Izerskich, w województwie dolnośląskim. Głównymi tworzywami uzdrowiskowymi Świeradowa-Zdroju są: średnio i wysoko bodźcowy śródgórski klimat moderowany wodami Kwisy i świerkowymi lasami oraz naturalne borowiny i wody: mineralne radoczynne i zasobne w szczawy wodorowęglanowo-wapniowo-magnezowe, szczawy fluorkowe i szczawy żelaziste – o niskim stopniu zmineralizowania.
Podstawowe tworzywo lecznicze uzdrowiska Czerniawa-Zdrój to niezwykle rzadka woda mineralna z radonem, której właściwości, jako magiczne, znane były już w XII w. Kąpiele radonowe stosuje się tutaj w rehabilitacji schorzeń pourazowych i reumatycznych narządu ruchu oraz układu oddechowego.
Wiślica – zespół kolegiaty pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny wraz z reliktami kościoła pw. św. Mikołaja oraz grodzisko
Gotycka Katedra pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny we Włocławku – główna świątynią biskupów kujawskich, później włocławskich.
Miasto od ponad tysiąca lat przegląda się w wodach Odry. Noszący ślady panowania czeskiego, niemieckiego i polskiego, współczesny Wrocław jest ośrodkiem prawdziwie europejskim. To miasto, które trzeba absolutnie zobaczyć.
Hala Stulecia już w momencie powstania stanowiła obiekt wyjątkowy, posiadając żelbetowe przykrycie o największej rozpiętości na świecie. Hala ma 42 metry wysokości, a nakrywająca ją kopuła 67 metrów średnicy. Hala Ludowa wzniesiona została w latach 1911 – 1913 według projektu Maxa Berga, w stylu ekspresjonistycznym.
Zabrze – zespół zabytkowych kopalni węgla kamiennego, w którego skład wchodzą 3 powiązane historycznie kompleksy: kopalnia Królowa Luiza, Główna Kluczowa Sztolnia Dziedziczna oraz kopalnia Guido.
Zamość – historyczny zespół miasta w zasięgu obwarowań XIX wieku. Plan miasta według projektu włoskiego architekta Bernarda Morando, nawiązywał do ówczesnych miast włoskich. Do czasów współczesnych zachował się w prawie niezmiennej formie pierwotny układ Starego Miasta.
Kompleks dawnego klasztoru augustianów w Żaganiu powstały w XIII w. jest połączeniem architektury gotyckiej z barokową.
Osada Fabryczna jest modelowym przykładem organizacji przestrzennej XIX-wiecznego ośrodka przemysłowego. Kształt osady fabrycznej podzielony jest na kilka stref jednorodnego zagospodarowania: pracy, odpoczynku, kultury i usług, ze szczególnym oddzieleniem części fabrycznej od mieszkalnej, powiązanych jednak ze sobą kompozycyjnie i widokowo.
Europejskie Centrum Bajki to niepowtarzalne miejsce, które inspiruje do sięgania po literaturę, rozwijania pasji i odkrywania nowych zainteresowań.
Stara Kopalnia to unikalny na skalę europejską zespół kilkunastu naziemnych zabytkowych obiektów górniczych z końca XIX w. i początku XX w., trasa podziemna, kopalniany park maszynowy oraz 24-metrowa wieża widokowa, która zachwyca panorama miasta i gór.
To swoiste miasto w mieście –obiekt, który jest w stanie zaspokoić szeroki wachlarz potrzeb turystów, którzy w tej postindustrialnej enklawie poszukują nowych wrażeń.
ENERGYLANDIA to największy park rozrywki w Polsce, a także Park Roller Coasterów nr 1 w Europie.
Festiwal Górnej Odry to coroczne, trzydniowe, weekendowe wydarzenie w zachodniej części województwa śląskiego. Motywem przewodnim wydarzenia jest rzeka Odra, która w Polsce rozpoczyna swój bieg właśnie w Krainie Górnej Odry.
Muzeum Miasta Łodzi ma swoją główną siedzibę w powstałym na przełomie XIX i XX wieku Pałacu Poznańskich – jednego z największych łódzkich rodów fabrykanckich.
Rejs statkiem po trawie – to wyjątkowe doświadczenie i możliwość pokonywania odległości i wysokości na dwupokładowym statku pasażerskim.
Rezerwat Pokazowy Żubrów Białowieskiego Parku Narodowego położony jest przy szosie Hajnówka–Białowieża, ok. 3 km przed Białowieżą.
„Opolski Bifyj” to fascynująca, pełna różnorodnych smaków podróż po regionie. Szlak ten daje wspaniałą okazję do poznania i rozsmakowania się w tradycyjnych potrawach kuchni Śląska Opolskiego, które zachwycają wielokulturowym bogactwem sztuki kulinarnej oraz rozmaitością nut smakowych kuchni śląskiej, kresowej, niemieckiej i czeskiej.
Szlaku Zamków Gotyckich to szlak turystyczny o długości około 750 km, przebiegający przez województwa: pomorskie, kujawsko-pomorskie, warmińsko-mazurskie.
Centrum Szyfrów Enigma to pierwsza w Polsce placówka kulturalna, która w kompleksowy sposób prezentuje historię złamania szyfru Enigmy i postaci polskich kryptologów, stojących za tym sukcesem.
Kopalnia Guido i Sztolnia Królowa Luiza to poprzemysłowy kompleks turystyczny Zabrza (zwany Czarna Perła Europy) i unikatowy zespół atrakcji turystycznych, kulturalnych i eventowych, zbudowany w oparciu o zabudowania powierzchniowe i podziemne korytarze XVIII i XIX w. kopalń węgla kamiennego.
Uzdrowisko Konstancin-Jeziorna uzyskało status uzdrowisku dzięki specyficznemu mikroklimatowi oraz odkryciu ciepliczych wód mineralnych (29 stopni C), wykorzystywanych w uruchomionej w 1979 tężni solankowej. Kierunki leczenia uzdrowiska to choroby: ortopedyczne, neurologiczne, reumatologiczne, kardiologiczne i pulmonologiczne.
Uniejów w 2011 roku uzyskał oficjalny status uzdrowiska termalnego. Główną atrakcją uniejowskiego kompleksu jest oparcie działalności o wykorzystanie jednych z nielicznych w kraju, eksploatowanych zasobów wód geotermalnych o temperaturze 68 st. C. Wykorzystanie wód w celach leczniczo-rekreacyjnych nadaje innowacyjny i niepowtarzalny charakter atrakcji.
Tworzywem leczniczym Wieńca-Zdroju jest naturalna woda mineralna, niezastąpiona w leczeniu nieżytów żołądka i jelit oraz schorzeń dróg żółciowych i zaburzeń przemiany materii. Wieniecka Zdrój to woda życia i młodości, ze względu na zawartość selenu, pierwiastka urody, utrzymującego tkanki w młodzieńczej elastyczności. Selen jest też niezastąpiony w stanach wyczerpania, apatii i stresie.
Perła uzdrowisk w Polsce to Ciechocinek, założony w 1836 roku, z tężniami wzniesionymi w połowie XIX wieku. W Ciechocinku eklektyczna, kurortowa zabudowa w otoczeniu parku zdrojowego każdemu doda sił. Uzdrowisko Ciechocinek słynie też z produkcji wód mineralnych: Krystynka i Ciechocinka oraz napojów smakowych i soli jadalnej na bazie naturalnych surowców zdrojowych.
Inowrocław to uzdrowisko znane ze stosowanych leczniczo solanek i borowin. Moda na bywanie u wód oraz popularność uzdrowiska wśród kuracjuszy pozwoliły na przekształcenie się zachodniej części Inowrocławia w dzielnicę kurortową. Dzisiejsze uzdrowisko Inowrocław to potężne tężnie solankowe, w otoczeniu ponad stuletniego parku solankowego i zabytkowej zabudowy zdroju.
Supraśl, dzięki położeniu w sercu Puszczy Knyszyńskiej posiada potwierdzony naukowo mikroklimat, zdrowe powietrze nasycone olejkami eterycznymi pochodzącymi z drzew iglastych, a także borowiny. Odwiedzają je przede wszystkim osoby cierpiące na schorzenia narządu ruchu, choroby reumatologiczne, neurologiczne, a także dolnych dróg oddechowych.
Uzdrowisko leży przy promenadzie leśnej porośniętej sosną zwyczajną i sosną czarną. W Dąbkach klimat jest nadmorski, z dużą zawartością jodu i silnymi bodźcami ochładzającymi. Warunki klimatyczne w Dąbkach wspomagają leczenie alergii i schorzeń dróg oddechowych oraz wpływają na wzrost odporności organizmu i zmniejszenie skłonności do przeziębień. W siedmiu zakładach lecznictwa uzdrowiskowego realizowane są zabiegi przyrodolecznicze na bazie borowiny ze złoża „Porzecze” oraz wód chlorkowo-sodowych.
Wśród wzgórz morenowych, w Szwajcarii Połczyńskiej, leży kurort z duszą. Przepiękny rynek, kamieniczki z XIX wieku, pałac – zamek z 1290 roku, z którego pierwotnej postaci przetrwały tylko piwnice, reszta jest efektem przebudowy w XVIII wieku. W tym pięknym otoczeniu, naturalna borowina i solanka pozbawią nas schorzeń reumatycznych, neurologicznych i ortopedycznych.
Kołobrzeg to uzdrowisko nadmorskie i miasto uzdrowiskowe o ponad 1000-letniej historii, atrakcyjnie położone nad brzegiem Bałtyku i jednocześnie u ujścia rzeki Parsęty, zapewnia tak swoim mieszkańcom jak i gościom mnóstwo atrakcji: nadmorską plażę, porty, molo, latarnię morską i mnóstwo cennych, starych zabytków do zwiedzania. Klimat w Kołobrzegu jest typowy dla obszarów nadmorskich przyległych do linii brzegowej, z dość silnymi wiatrami.
Stare Miasto stanowi jedyny na świecie (w tej skali) obszar planowej i dokończonej odbudowy terenu zabytkowej zabudowy miejskiej po katastrofalnych zniszczeniach podczas Powstania Warszawskiego w 1944 roku, sięgających około 90%. Rekonstrukcji Starego Miasta dokonano na podstawie starannych badań historycznych i konserwatorskich. Odtworzono układ przestrzenny z okresu lokacji w XII oraz architektoniczną zabudowę z XVIII wieku na podstawie zachowanych wizerunków miasta utrwalonych między innymi w malarstwie Canaletta.
Monumentalne zamczysko wybudowane przez Krzyżaków czyli Zamek krzyżacki w Malborku został wpisany na listę UNESCO w 1997 roku. Jest to największy z zachowanych w Europie średniowiecznych zamków. Trzyczęściowa twierdza obronna w stylu gotyckim składa się z Zamku Niskiego, Zamku Średniego i Zamku Wysokiego.
Średniowieczny zespół miejski Torunia został wpisany na listę UNESCO w 1997 roku. Toruńskie Stare Miasto to przede wszystkim Ratusz Staromiejski, mury obronne, bramy, baszty, kamienice i pałace mieszczańskie, dwór Świętego Jerzego oraz dwór Artusa, kościoły i spichrze.
Kościół św. Leonarda – drewniany kościół cmentarny w Lipnicy Murowanej zachował się do dziś w stanie prawie niezmienionym i należy do najcenniejszych drewnianych kościołów gotyckich Polski. Jest to świątynia orientowana, o konstrukcji zrębowej, dwudzielna.
Kościół pw. św. Filipa i św. Jakuba to drewniana świątynia wzniesiona na początku XVI wieku (~1520 r.), wpisana na Listę UNESCO. Znajduje się na szlaku architektury drewnianej województwa małopolskiego.
Kościół św. Michała Archanioła w Dębnie jest jednym z najlepiej zachowanych gotyckich drewnianych kościołów i jednocześnie jednym z najbardziej znanych polskich zabytków w kraju i za granicą (otrzymał jako jedyny drewniany kościół nominację w konkursie siedmiu cudów Polski).
Znajduje się na szlaku architektury drewnianej województwa małopolskiego i uznawany jest za jeden z najcenniejszych drewnianych późnogotyckich kościołów w Polsce i Europie.
Puszcza Białowieska wpisana na listę UNESCO w 1979 roku (część białoruska w 1992 roku) jako obiekt transgraniczny polsko-białoruski to las prastary, jej serce liczy ponad 500 lat. Na jej terenie znajduje się Białowieski Park Narodowy. Symbolem puszczy i parku jest żubr.
Unikalny zespół architektoniczno-urbanistyczny Starego Miasta w Zamościu został wpisany na listę UNESCO w 1992 roku. Plan miasta według projektu włoskiego architekta Bernarda Morando, nawiązywał do ówczesnych miast włoskich. Do czasów współczesnych zachował się w prawie niezmiennej formie pierwotny układ Starego Miasta.
Krzemionkowski region prehistorycznego górnictwa krzemienia pasiastego jako 16. obiekt z Polski został wpisany na listę światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego UNESCO w 2019 roku. Teren prahistorycznych kopalń krzemienia pasiastego w Krzemionkach koło Ostrowca Świętokrzyskiego ma status Muzeum i Rezerwatu Archeologiczno-Przyrodniczego
Kalwaria Zebrzydowska: manierystyczny zespół architektoniczny i krajobrazowy oraz park pielgrzymkowy zostały wpisane na listę UNESCO w 1999 roku. To znane miejsce pielgrzymek do położonego na Szlaku Papieskim, sanktuarium Ojców Bernardynów.
Wśród polskich klejnotów w koronie prym wiedzie Stare Miasto w Krakowie, wpisane na listę UNESCO w 1978 roku jako jedno z pierwszych 12 obiektów na świecie. Obszar wpisany obejmuje Stare Miasto w obrębie dawnych murów, Wzgórze Wawelskie oraz dzielnicę Kazimierz i Stradom.
Zabytkowa Kopalnia Soli w Bochni została wpisana na listę UNESCO w roku 2013. Królewskie Kopalnie Soli w Wieliczce i Bochni stanowią jedne z najstarszych kopalni soli kamiennej na świecie i najdłużej czynne zakłady przemysłowe.
Zabytkowa Kopalnia Soli w Wieliczce została wpisana na listę UNESCO w 1978 roku jako jeden z pierwszych 12 obiektów na świecie.
Cerkiew pw. św. Paraskiewy z XVII w. to przykład genialnej kompozycji, najwyższego poziomu umiejętności w zakresie rzemiosła i wspaniałej zręczności stolarzy i cieśli.
Cerkiew Opieki Bogurodzicy z 1653 r. to doskonale zachowana cerkiew reprezentująca typ zachodniołemkowski.
Cerkiew pw. św. Michała Archanioła z 1791 r. to najlepiej zachowany klasyczny przykład cerkwi bojkowskiej na terenie Polski.
Cerkiew pw. św. Paraskiewy wzniesiona została około 1583 r. Jest to najstarsza i najlepiej zachowana cerkiew drewniana w Polsce. Reprezentuje najwcześniejszy etap rozwoju trójdzielnych cerkwi podłużnych pokrytych dachem czterospadowym.
Cerkiew Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy powstała ok. 1600 r. (obecnie filialna cerkiew greckokatolicka) jako konstrukcja zrębowa, przedsionek o konstrukcji ramowej. Świątynia nowszego typu halickiego.
Polska jest jednym z pierwszych państw – sygnatariuszy Konwencji UNESCO o Ochronie Światowego Dziedzictwa. Obiekty i miejsca wpisane na listę stanowią wspólne dobro ludzkości, które charakteryzuje najwyższa powszechna wartość.
Kopalnia rud ołowiu, srebra i cynku wraz z systemem gospodarowania wodami podziemnymi w Tarnowskich Górach to zespół 28 obiektów wpisany na listę UNESCO w 2017 roku, położonych głównie w Tarnowskich Górach oraz w części Bytomia i gminie Zbrosławice. Pod względem i historycznym i technicznym tworzą one jedną całość.
Hala Ludowa we Wrocławiu została wpisana na listę UNESCO w 2006 roku, pod swoją pierwotną nazwą, jako Hala Stulecia. Już w momencie powstania stanowiła obiekt wyjątkowy, posiadając żelbetowe przykrycie o największej rozpiętości na świecie.
Kościół Pokoju w Jaworze został wpisany na listę UNESCO w 2001 roku. Ma zarówno niezwykłą historię ich budowy, jak i perfekcję konstrukcji szachulcowej oraz wspaniałe wykończenie wnętrza polichromiami.
Kościół Pokoju w Świdnicy został wpisany na listę UNESCO w 2001 roku. Mają zarówno niezwykłą historię ich budowy, jak i perfekcję konstrukcji szachulcowej oraz wspaniałe wykończenie wnętrza polichromiami.
Park Mużakowski jako obiekt transgraniczny polsko-niemiecki został wpisany listę UNESCO w 2004 roku. Jest to największy park stylu angielskiego w Polsce.
Grudziądz należy do nielicznych polskich miast, w których zachowały się spichlerze o genezie średniowiecznej.
Heroiczna obrona gdańskiego półwyspu przed atakiem hitlerowców we wrześniu 1939 roku stanowi jeden z najbardziej rozpoznawalnych symboli polskiego oporu.
Twierdza Wisłoujście stanowi zespół dzieł budownictwa obronnego, który ukształtowany został w okresie od końca XV do 2 poł. XIX w. Wzniesiona została dla zabezpieczenia wejścia z morza do portu miasta Gdańsk i nazywana Bramą do Rzeczpospolitej.
Miejsce to jest najważniejszym sanktuarium maryjnym w Polsce i funkcję tę pełni niezmiennie od początków swojego istnienia.
Ten wapienno-bazaltowy szczyt wznoszący się nad rozległym kompleksem leśnym jest szczególnym miejscem pod względem kulturowym w krajobrazie Śląska Opolskiego.
Bazylika prymasowska Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny popularnie nazywana Katedrą Gnieźnieńską znajduje się na Wzgórzu Lecha i jest jednym z najwspanialszych i najcenniejszych zabytków Polski.
Młyn papierniczy w Dusznikach-Zdroju został uznany za pomnik historii w 2011 roku.Wzniesiony na początku XVII wieku jest unikatowym w skali Europy zabytkiem techniki.
Stare Miasto położone na wysokiej skarpie wiślanej, stanowi zwartą, czytelnie wydzieloną z otoczenia strukturę przestrzenną, ukształtowaną w XIII wieku.
Tężnie i warzelnia soli wraz z parkami Tężniowym i Zdrojowym w Ciechocinku to unikatowy zespół zabytkowych budowli, budynków i urządzeń przemysłowych, powiązanych z przestrzenią rekreacyjną uzdrowiska.
To miejsce, gdzie we wczesnej epoce żelaza istniała osada obronna kultury łużyckiej. Jej odkrycie w 1934 roku pod wodami Jeziora Biskupińskiego stało się jednym z najważniejszych dokonań polskich archeologów, zaznaczającym przełom w stanie wiedzy o pradziejach.
Zespół katedralny to unikatowy przykład średniowiecznej warowni katedralnej, w której różnorodne formy architektury – o funkcjach sakralnych, obronnych, rezydencjonalnych i administracyjnych – połączone zostały w harmonijną całość.
