Pomnik Poległych za wolność i ludności w Jaworznie
Źródło: Śląska Organizacja Turystyczna
Charakterystycznym punktem dla centrum dzielnicy Byczyna, jest wysoki obelisk - Pomnik Poległych za wolność i ludności w Jaworznie - z orłem na szczycie. Na tablicy u podstawy pomnika widnieje następujący napis: „Wieczna chwałasynom gromady Byczynapoległym w walceo wolność i luddziałaczom PPR i PPSżołnierzom Wojska Polskiegożołnierzom Armii Ludowejżołnierzom Armii Radzieckiejpoległym na naszej ziemioraz wszystkim pomordowanymprzez okupanta hitlerowskiegospołeczeństwo gromadyByczyna” Kościółek Według podań w tym samym miejscu już w 1786 roku znajdowała się niewielka drewniana kapliczka – kościółek, w której odprawiano nabożeństwa. W roku 1943 kapliczka została zniszczona przez żołnierzy niemieckich, którzy podejrzewali, że Armia Ludowa ukrywa w niej zapasy dynamitu. Oddziały partyzanckie Pierwsze komórki PPR, zawiązały się w Bycznie w roku 1942. W tym samym roku w powiecie chrzanowskim zorganizowano oddział partyzancki Gwardii Ludowej, pod dowództwem Stanisława Barana „Bolka”, do którego dołączyła grupa byczyńska. 29 maja 1944 roku Niemcy przeprowadzili szeroko zakrojoną akcję rozbicia i zlikwidowania oddziałów partyzanckich. W wyniku tych działań aresztowano 78 osób, a za stawianie oporu stracono 3 osoby.
Dziedzictwo kulturowe