Zespół kopalni „Marcel” w Radlinie

Radlin jest przemysłowym miastem, leżącym w powiecie wodzisławskim. Ma tutaj swoją siedzibę kopalnia węgla kamiennego „Marcel” z zachowanym, cennym układem przemysłowych budynków z początków XX wieku. Bardzo wartościowe pod względem zabytkowym i historycznym są zarówno bryły tych budowli, jak i elewacje, dachy, stolarka oraz elementy wystroju wnętrz. Na szczególną uwagę zasługuje wieża basztowa szybu „Wiktor” z 1913 r., z elektrycznym urządzeniem wyciągowym w głowicy. O mieście Obecne centrum Radlina to dawna miejscowość Biertułtowy, wzmiankowana w 1305 roku jako „Bertholdi Villa”. Nazwa Radlin (jako Radlin Dolny i Górny) pojawia się natomiast z końcem XVI w. W latach 1975-96 Radlin stanowił fragment Wodzisławia, zaś w 1997 z części dawnych jego obszarów stworzono znów odrębne miasto. Radlińska kopalnia węgla kamiennego „Marcel” stanowi jeden z dwóch największych zakładów przemysłowych miasta (obok koksowni „Radlin”). O kopalni Obecnie kopalnia prowadzi wydobycie węgla kamiennego ze złóż, które znajdują się nie tylko pod samym Radlinem, ale także Wodzisławiem Śląskim, Marklowicami oraz Rybnikiem Niedobczycami. Tutejsza kopalnia założona została w drugiej połowie XIX w. Pierwotnie nosiła nazwę „Emma”. Po roku 1945 nieco ją zmieniono - na „Ema” - zaś w 1947 nadano jej imię „Marcel”. Zakład sławić miał odtąd działacza komunistycznego, Józefa Kolorza, noszącego właśnie pseudonim „Marcel”. Nazwa pozostała zresztą do dziś. W roku 1995 połączono w całość tutejszy zakład z Kopalnią Węgla Kamiennego „1 Maja”. Zabudowania kopalni „Marcel” stanowią kompleks o ciekawym układzie historycznych budynków i zachowanej, wartościowej architekturze. Pierwotny, XIX-wieczny układ zabudowy nie dotrwał do naszych czasów, jednak można zobaczyć wiele ciekawych budynków z początków XX stulecia, kiedy w ramach modernizacji wzniesiono cały kompleks przemysłowo-socjalny. Z tego okresu dotrwała do obecnych czasów m.in. zabudowa przyuliczna, zespół siłowni z kotłownią oraz zespół warsztatowy. Jednak najcenniejszym obiektem jest wieża basztowa szybu „Wiktor” z 1913 r., z elektrycznym urządzeniem wyciągowym w głowicy. Równie ciekawy jest budynek dyrekcji z 1900 r., (o niewielkich przekształceniach z lat 80-tych XX w.), starej łaźni z 1910 r. (nieco obudowany w latach 70-tych), a zwłaszcza straży pożarnej, powstały w 1913 r. i bardzo nieznacznie później przekształcony. Cenne pod względem zabytkowym są zarówno bryły tych budowli, jak i elewacje, dachy, stolarka oraz elementy wystroju wnętrz. W okolicy warto zobaczyć przykład patronackiego osiedla ówczesnej kopalni Emma tzw. familoki. Ciekawostką jest, iż po morzach przez ok 30 lat pod różnymi banderami pływał statek transportowy o nazwie MS „Kopalnia Marcel”.