Wiosna na górskim szlaku: Jura Krakowsko-Częstochowska i Góry Świętokrzyskie – blisko natury, z dala od tłumów

Jurajskie ostańce i świętokrzyskie gołoborza – pomysł na wiosenny wyjazd

Wiosna to idealny moment, by ruszyć w teren. Nie trzeba od razu wspinać się na Rysy ani planować tygodnia w Karkonoszach. Jeśli szukacie miejsca, gdzie jest przestrzeń, spokój i solidna dawka widoków – a przy tym nie chcecie przeciskać się w tłumie – są w Polsce góry i pagórki, które idealnie nadają się na wiosenne wędrówki. Sprawdźcie, co czeka wiosną na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej i  w Górach Świętokrzyskich.

Jura Krakowsko-Częstochowska – między skałami, zamkami i ciszą

Jura Krakowsko-Częstochowska to dobry kierunek zarówno na kilkudniowy urlop, jak i weekendowy wypad. To region, który nie wymaga dużych przygotowań – wiele atrakcji jest dostępnych niemal od razu po wyjściu z samochodu lub po krótkim spacerze. A jednocześnie – daje poczucie kontaktu z naturą, przestrzenią i historią. Szczególnie wiosną, kiedy to wszystko wraca do życia po zimowym śnie.

Jura Krakowsko-Częstochowska to pasmo wapiennych wzgórz i ostańców rozciągające się na południu Polski – od okolic Krakowa aż po Częstochowę. Ten teren, nazywany często Jurą lub Wyżyną Krakowsko-Częstochowską, łączy w sobie bogactwo przyrody, geologii, historii i krajobrazów, które najlepiej odkrywać pieszo. Wiosną – zanim ruszą tłumy – Jura odsłania swoją spokojną, zieloną stronę. I zdecydowanie warto ją poznać.

Najbardziej znaną trasą regionu jest Szlak Orlich Gniazd – czerwony szlak pieszy liczący ok. 160 kilometrów, prowadzący przez ruiny i zamki średniowieczne, malowniczo położone na wapiennych wzgórzach. Swoją nazwę zawdzięcza właśnie tym „gniazdom” – czyli zamkom królewskim i obronnym, które wzniesiono na trudno dostępnych skałach, niczym ptasie siedliska.

Jednym z najbardziej imponujących punktów na trasie jest Zamek Ogrodzieniec w Podzamczu. Choć to faktycznie tylko ruiny, to zachowały monumentalny charakter – z wysokimi murami, dziedzińcem i widokiem na okoliczne lasy i skały. Wiosną teren wokół zamku – należący do rezerwatu przyrody Góra Birów – porasta świeża zieleń, a widoki z punktów widokowych są wyjątkowo przejrzyste.

Warto zatrzymać się również w Mirowie i Bobolicach. Dwa zamki położone w niewielkiej odległości od siebie są połączone łatwym szlakiem pieszym, który wiedzie wśród skał i zarośli. Zamek w Bobolicach został częściowo odbudowany, dzięki czemu można zajrzeć do środka, natomiast Mirów pozostał w formie malowniczej ruiny – razem tworzą jedną z najbardziej fotogenicznych par w regionie.

Dla miłośników przyrody i geologii wyjątkowym miejscem będzie Góra Zborów w pobliżu Podlesic. To niewysokie wzgórze, pełne skałek i jaskiń, stanowi świetny punkt widokowy – zarówno na Jurę, jak i dalsze pasma przy dobrej pogodzie. Na jego zboczach znajduje się Jaskinia Głęboka, udostępniona do zwiedzania z przewodnikiem. Jej surowe, wapienne wnętrze pokazuje, jak niezwykłe procesy zachodzą w tej części Polski od setek tysięcy lat.

Nie sposób pominąć także Dolinek Podkrakowskich – m.in. Doliny Będkowskiej, Kobylańskiej, Kluczwody czy Bolechowickiej. To miejsca idealne na spokojny spacer – z dostępem do ścian wspinaczkowych, szumiących potoków i lasów, które wiosną pachną wyjątkowo intensywnie. Dolinki są dobrze skomunikowane z Krakowem, co czyni je popularnym celem jednodniowych wycieczek.

Na granicy Jury znajduje się też nietypowa atrakcja – Pustynia Błędowska. Choć to teren częściowo zrekultywowany, nadal zachował wyjątkowy krajobraz przypominający prawdziwą pustynię. Z punktu widokowego Czubatka można zobaczyć rozległy obszar piaszczystych wydm, a wczesną wiosną – zanim upały zdominują krajobraz – jest to jedno z bardziej oryginalnych miejsc na spacer.

Nie brakuje tu także mniejszych, lecz ciekawych atrakcji – jak Zamek w Pilicy, ruiny zamku w Smoleniu z pięknym widokiem na dolinę, Jaskinia Wierzchowska Górna w Dolinie Kluczwody czy Ruiny zamku Rabsztyn.

Góry Świętokrzyskie – kraina legend i jodłowych lasów

Góry Świętokrzyskie należą do najstarszych pasm górskich w Polsce. Choć ich wysokość nie przekracza 700 m n.p.m., oferują zróżnicowane szlaki, na ich trasach – ciekawe zabytki i wyjątkowy klimat. Wzniesienia nie wymagają wielogodzinnych podejść, za to gwarantują zanurzenie w krajobrazie, który jest autentyczny, nieprzesadzony i po prostu… dobry na chwilę oderwania się od codzienności.

Jednym z najbardziej rozpoznawalnych miejsc jest Łysica – najwyższy szczyt Gór Świętokrzyskich (614 m n.p.m.), należący do Korony Gór Polski. Prowadzi na niego krótki, ale urozmaicony szlak z miejscowości Święta Katarzyna. Trasa przebiega przez gęsty las jodłowo-bukowy, a po drodze mija się gołoborza – naturalne rumowiska skalne powstałe w wyniku wietrzenia kwarcytów. Choć z pozoru wyglądają jak sterty kamieni, są rzadkością w polskim krajobrazie i stanowią jedną z największych ciekawostek przyrodniczych regionu.

Drugim ważnym punktem na mapie jest Łysa Góra (595 m n.p.m.), znana także jako Święty Krzyż. To miejsce o silnych konotacjach historycznych i religijnych – na szczycie znajduje się klasztor pobenedyktyński z relikwiami Drzewa Krzyża Świętego oraz muzeum misjonarzy oblatów. Wędrówkę warto rozpocząć w Nowej Słupi, skąd prowadzi szeroka i wygodna Droga Królewska – trasa, którą niegdyś podążali pielgrzymi i królowie. Z tarasu widokowego przy klasztorze rozciąga się panorama na Puszczę Jodłową – jeden z najcenniejszych kompleksów leśnych w Polsce.

W samym sercu tego obszaru znajduje się Świętokrzyski Park Narodowy – obejmujący pasmo Łysogór oraz przyległe tereny leśne. Park to miejsce idealne na spokojne wędrówki – bez stromych podejść, ale z dużą ilością przyrodniczych i edukacyjnych walorów. Na wielu trasach można napotkać tablice edukacyjne oraz wiekowe pomniki przyrody.

Na zachodnich obrzeżach pasma warto odwiedzić Chęciny – niewielkie miasteczko z ruinami zamku królewskiego na wzgórzu. Po krótkim podejściu można podziwiać widok na okoliczne wzgórza, lasy i pola, które budzą się do życia po zimowej przerwie. W samej miejscowości znajduje się również Centrum Nauki Leonardo da Vinci, ciekawe zwłaszcza dla rodzin z dziećmi, oraz Europejskie Centrum Edukacji Geologicznej – nowoczesny obiekt położony u stóp Góry Rzepka.

Kilka kilometrów dalej znajduje się kolejna atrakcja – Jaskinia Raj. To jedna z najpiękniejszych jaskiń krasowych w Polsce, słynąca z bogatej szaty naciekowej: stalaktytów, stalagmitów i form przypominających koronkowe rzeźby. Jaskinia jest nieduża, ale bardzo dobrze przygotowana do zwiedzania, z oświetleniem, ścieżką i przewodnikiem. Wiosną – przed sezonem – łatwiej o bilety i kameralną atmosferę.

W okolicach warto też zajrzeć na Górę Miedziankę – niewielkie, ale malownicze wzniesienie, z którego roztacza się szeroka panorama Gór Świętokrzyskich. To dobre miejsce na krótki, mniej uczęszczany spacer, a przy okazji można poznać historię górnictwa miedzi, które dawniej tętniło tu życiem.