Horyniec Zdrój – zdrowie torfem pisane
Horyniec to nazwa miejscowości, która pierwotnie, jak podaje „Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego” nazywała się „Oryńce”. Najstarsza wzmianka o Horyńcu pojawiła się w 1444 roku.
Uzdrowisko Horyniec-Zdrój znajduje się w odległości ok 20 km od miasta Horyniec. Lecznicze właściwości horynieckich źródeł siarczkowych znane są już od dawna. Miała tu bywać w celach zdrowotnych Królowa Marysieńka i nawet sam król Sobieski.
Uzdrowisko rozciąga się na terenie dwu krain fizyczno-geograficznych: Płaskowyżu Tarnogrodzkiego należącego do Kotliny Sandomierskiej i Roztocza Południowego nazywanego też Wschodnim. Miejscowość położona jest w województwie podkarpackim. To uzdrowisko nizinne, a zarazem region niepozornych wzgórz i rozległych lasów.
Klimat w uzdrowiska posiada cechy mikroklimatu, ze względu na splot następujących elementów: temperatura powietrza, wilgotność, ruch powietrza, promieniowanie słoneczne oraz ciśnienie atmosferyczne, co wysuwa uzdrowisko na jedno z czołowych miejscu w Polsce pod względem czystości powietrza.
Udokumentowane początki uzdrowiska, to jednak koniec XIX w., kiedy to Aleksander Poniński urządził pierwszy, prymitywny zakład kąpielowy. Wykorzystywana była woda z dwóch źródeł: z jednego do kąpieli, z drugiego do picia. Kąpiele odbywały się w prostym drewnianym budynku, w którym urządzono trzy kabiny z trzema wannami każda. W tym czasie w uzdrowisku nie było jeszcze sanatoriów czy pensjonatów. Przybywający kuracjusze mieszkali w karczmie lub klasztorze. Niestety, wszystkie urządzenia kąpielowe i większość pensjonatów zostały zniszczone w czasie II wojny światowej. (zakład kąpielowy spłonął, domy wypoczynkowe zaprzestały działalności). Próby odtworzenia uzdrowiska nastąpiły w 1957 roku. W 1969 roku powstało w adaptowanym Pałacu książąt Ponińskich pierwsze sanatorium „Metalowiec”, (obecnie „Bajka”). W latach 1988-98 ukończono budowę Domu Zdrojowego z zakładem przyrodoleczniczym (z gabinetami zabiegowymi, basenem leczniczym, salą gimnastyczną, pijalnią wód i kuchnią borowinową) oraz hotelem.
W latach 2013–2015 przeprowadzono rewitalizację Parku Zdrojowego, przywracając wartość przyrodniczą i estetyczną tego miejsca, w nawiązaniu do tendencji panujących w XIX i XX wieku. A wszystko w nowoczesnym układzie architektonicznym.
Profil leczniczy uzdrowiska i jego właściwości lecznicze
Horyniecka borowina wydobywana jest w pobliskiej wsi Podemszczyzna, ze złóż niewyczerpalnych. Borowina posiada unikalne i cenione właściwości, dzięki niespotykanemu klimatowi, ukształtowaniu terenu i odpowiedniej roślinności. Jest to jedna z najlepszych borowin w Europie.
Profil leczniczy uzdrowiska obejmuje leczenie chorób: reumatologicznych, układu krążenia, dermatologicznych, układu oddechowego, układu pokarmowego i zaburzeń przemiany materii, zatrucia metalami ciężkimi, ginekologicznych.
Bardzo ważnym naturalnym surowcem w uzdrowisku Horyniec-Zdrój są również wody siarczkowe zawierające 49,60 mg na litr siarkowodorów, dzięki czemu kąpiele pomagają w leczeniu trądziku, łuszczycy, rogowaceniu naskórka i wielu innych problemach dermatologicznych.
Walory i atrakcje turystyczne uzdrowiska oraz jego najbliższych okolic
Wypoczywając w Horyńcu-Zdroju warto zwiedzić m.in: Pałac książąt Ponińskich, który powstał w miejscu starego dworu Telefusów z XVII wieku (obecnie mieści się w nim sanatorium „Bajka”), Teatr Dworski (obecnie znajduje się w nim Gminny Ośrodek Kultury oraz ośrodek Informacji Turystycznej), kościół oraz klasztor franciszkanów.
W okolicy uzdrowiska warto zobaczyć: zespół cerkiewny w Radrużu (na liście światowego dziedzictwa UNESCO), cudowne źródło w Nowinach Horynieckich – miejsce pielgrzymów gdzie znajduje się drewniana kaplica ze słynącą łaskami figurą Matki Bożej, bunkry linii Mołotowa w Polance horynieckiej, cmentarz żydowski w Lubaczewie, cerkiew Podwyższenia Krzyża Świętego w Dachnowie,znajdująca się na Podkarpackim Szlaku Architektury Drewnianej.